Potrzeba regulacji poziomu cholesterolu często umyka naszej uwadze, gdyż wysoki poziom cholesterolu nie powoduje bólu czy dolegliwości bieżących. Niemniej jednak, może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, prowadząc do chorób takich jak miażdżyca czy udar mózgu. Z pewnością, najlepszym sposobem zapobiegania tym schorzeniom jest utrzymanie zdrowego stylu życia, w którym kluczowa rola przypada diecie mającej na celu obniżenie poziomu cholesterolu.
Cholesterol bywa często mylnie demonizowany, głównie ze względu na risk zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe z nim związane. Tymczasem, jest on nieodłącznym elementem prawidłowego funkcjonowania organizmu. Cholesterol pełni funkcję strukturalną w komórkach, uczestniczy w produkcji hormonów płciowych i steroidowych oraz służy jako pierwiastek wyjściowy w syntezie witaminy D.
Wobec tego, dlaczego tak ważna jest dieta obniżająca poziom cholesterolu? Zagrożenie zdrowotne pojawia się w momencie, kiedy stężenie cholesterolu przekroczy wartość normy, co skutkuje zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia, które mogą prowadzić do śmiertelnych konsekwencji.
Norma cholesterolu całkowitego wynosi mniej niż 190 mg/dl. Kiedy ta wartość zostaje przekroczona, a dodatkowo poziom „złego” cholesterolu LDL osiąga wartość równą lub większą niż 115 mg/dl, diagnozuje się hipercholesterolemię. Cholesterol LDL, który osadza się na ścianach naczyń, inicjuje proces tworzenia miażdżycy – stanu prowadzącego do zwężenia tętnic.
Takie zwężenie może powodować utrudniony dopływ krwi do serca, co jest jednym z głównych czynników prowadzących do choroby wieńcowej. Z kolei całkowite zablokowanie dopływu tlenu do mięśnia sercowego może być przyczyną zawału. Niedostateczna drożność naczyń szyjnych może prowadzić do udaru niedokrwiennego mózgu, a miażdżyca zaatakować inne tętnice organizmu, co skutkuje niedokrwieniem kończyn (mogącym prowadzić do amputacji), czy zwężeniem naczyń tętniczych oka (co może prowadzić do utraty wzroku).
W ocenie ryzyka zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe bierze się pod uwagę stężenie cholesterolu całkowitego (TC), „złego” cholesterolu LDL (LDL-C), odpowiedzialnego za transport cholesterolu z wątroby do komórek organizmu, a także „dobrego” cholesterolu HDL (HDL-C), który uczestniczy w transporcie cholesterolu z komórek organizmu do wątroby, gdzie jest on metabolizowany. Zaleca się również pomiar stężenia triglicerydów – TG (składników tłuszczu i głównych źródeł energii) oraz stężenia apolipoproteiny B (apoB). Niemniej jednak, największą rolę w ocenie ryzyka rozwoju miażdżycy i zaburzeń lipidowych odgrywa stężenie „złego” cholesterolu LDL.