Niepłodność to problem, który dotyczy pary jako całości, a nie tylko jednego z partnerów. Trudność w ustaleniu powodów niepłodności często wiąże się z jej multidyscyplinarnym charakterem. W 40% przypadków, zarówno mężczyzn jak i kobiet stanowią główne przyczyny problemów z poczęciem dziecka. Tylko w 10% przypadków do problemów z płodnością przyczyniają się schorzenia obu partnerów.
Niepłodność męska może wynikać z różnorodnych schorzeń. Kluczowe jest przeprowadzenie szczegółowych badań w celu identyfikacji problemu oraz skuteczne leczenie tych mężczyzn, którzy borykają się z tym wyzwaniem – dając im szansę na bycie rodzicami.
W Polsce, między 15 a 19% par w wieku rozrodczym ma problem z zajściem w ciążę. Z tej grupy około 4% to osoby niepłodne, a kolejne 15% to osoby z ograniczoną płodnością.
Są różne powody, dla których mężczyźni mogą mieć ograniczoną płodność. Według wytycznych European Association of Urology Guidelines 2009 oraz WHO 2000, niepłodność męska może wynikać z:
- nieprawidłowych parametrów nasienia o nieznanej etiologii (idiopatyczny zespół OAT) – około 75%
- żylaków powrózka nasiennego – około 12%
- infekcji układu moczowo-płciowego – około 7%
- czynników immunologicznych – około 3%
- czynników nabytych (np. choroby nowotworowe, zanieczyszczenia środowiska, choroby systemowe, używki) – około 3%
- wad wrodzonych układu moczowo-płciowego (np. wnętrostwo, brak jąder) – około 2%
- zaburzeń seksualnych (np. hyposeksualność bądź aseksualność, zaburzenia ejakulacji, wytrysk przedwczesny, dysfunkcja erekcyjna) – około 2%
- zaburzeń endokrynologicznych (np. hipogonadyzm) – około 1%
- innych zaburzeń (np. zespoły genetyczne, zaburzenia spermatogenezy) – około 3%
Najczęstszą przyczyną niepłodności u mężczyzn jest zespół OAT (oligoastenoteratozoospermia), który diagnozuje się na podstawie badania składu nasienia. Ten idiopatyczny stan wynika z następujących elementów:
- oligozoospermia – za mała liczba plemników w 1 ml nasienia, poniżej 20 milionów
- asthenozoospermia – niewłaściwa ruchliwość plemników, czyli mniej niż 50% z nich porusza się nieprawidłowo
- teratozoospermia – niewłaściwa struktura plemników, czyli mniej niż 14% z nich ma prawidłową formę morfologiczną
Aby zdiagnozować idiopatyczny zespół OAT, konieczne jest spełnienie wszystkich trzech kryteriów.