Szakal złocisty – między lisem a wilkiem, nowy mieszkaniec polskiej przyrody

Znakiem rosnących zmian klimatu jest pojawienie się nowych gatunków zwierząt na terenach, które nigdy wcześniej nie stanowiły ich siedlisk. Można do nich zaliczyć szakala złocistego – drapieżnika, który dotychczas zamieszkiwał obszary Bliskiego Wschodu i północnej Afryki, a obecnie coraz częściej spotykanego w Polsce.

Szakal złocisty (Canis aureus) to zwierzę, które wyglądem przypomina zarówno lisa, jak i wilka. Jego pysk ma cechy typowe dla lisa, natomiast tułów niewątpliwie kojarzy się z wilczym. Sierść tego zwierzęcia charakteryzuje się szarozłotym odcieniem, od którego pochodzi przymiotnik „złocisty” w jego nazwie. Futro szakala jest krótkie i szorstkie, a jego kończyny mają ciemnobrązowy kolor. Głowa jest szara ze złocistym nalotem i białymi policzkami oraz żuchwą. Długość ciała szakala może wynosić do 105 cm, z czego około 25 cm stanowi ogon. Wysokość w kłębie to 38-50 cm, przy czym samce są zwykle większe od samic. Waga szakala waha się pomiędzy 7 a 15 kg, a długość życia to 7-9 lat na wolności i do 16 lat w niewoli.

Szakal złocisty jest zwierzęciem monogamicznym – raz wybrana para pozostaje razem do końca życia. Szakale te mogą żyć zarówno samotnie, jak i w większych grupach. Charakterystyczne dla nich jest oznaczanie zajmowanego terytorium wydzielinami z gruczołów okołoodbytowych oraz obrona terytorium w razie potrzeby.

Grupa szakalów składa się z pary rodzicielskiej, ich młodych oraz kilku innych osobników, które mogą być starszymi dziećmi lub nie będącymi krewnymi młodszymi osobnikami. Wszyscy członkowie grupy zajmują się opieką nad najmłodszym potomstwem, zapewniają pożywienie dla grupy i strzegą granic terytorium. Ciąża u samic szakala trwa 63 dni, podobnie jak u psów. Młode szakale rodzą się ślepe i ważą od 200 do 400 gramów. Matka karmi je przez pierwsze trzy miesiące, po czym młode szakale uczą się polować i radzić sobie w środowisku.

Szakal złocisty jest wszystkożerny. Jego dieta składa się z małych ssaków, ptaków, ryb, jaj, owoców, jagód i traw. Szakale często odwiedzają wysypiska śmieci w poszukiwaniu pożywienia. Ze względu na to, że coraz częściej zbliżają się do ludzkich osiedli, są postrzegane jako zagrożenie dla drobnego inwentarza.

Wędrówka szakala złocistego na północ globu jest tematem wielu prac naukowych. Wykazano, że główną przyczyną tego zjawiska są zmiany klimatu. Naukowcy doszli do wniosku, że ekspansja szakala złocistego wiąże się ze spadkiem populacji wilków, które są jego naturalnymi wrogami. Szakale złociste unikają terenów zamieszkanych przez wilki, co może tłumaczyć ich nietypowy sposób kolonizacji nowych obszarów.