Huby – fascynujące i różnorodne grzyby rosnące na drzewach

Pod pojęciem „huba” kryje się wiele różnych typów grzybów, a nie określony gatunek. W Polsce zarejestrowano ponad 300 rodzajów tych grzybów. Charakterystyczną cechą hub jest ich twarda, zdrewniała struktura owocników i tendencja do rozwoju na drzewach. Mimo że często są ignorowane przez zbieraczy grzybów, huby mają wiele interesujących zastosowań, począwszy od tradycyjnych leków ludowych aż po terapie medyczne.

Pojęcie „huba” nie jest terminem ściśle naukowym, co prowadzi do różnorodności interpretacji. Jednak dla większości osób spacerujących po lesie typowe huby to te o twardych kapeluszach solidnie przymocowanych do pni drzew. Są to głównie pniarki, żagwiowce oraz błyskoporki.

Właściwości różnych typów hub są bardzo zróżnicowane. Niektóre gatunki rozwijają się na żywych drzewach, inne na martwych, czerpiąc z drewna niezbędne składniki odżywcze. Niektóre z nich są jednoroczne i zimą zazwyczaj giną, podczas gdy inne mogą przetrwać wiele lat w jednym miejscu. Różnorodność gatunków oznacza, że huby mogą przyjmować wiele różnych form i kolorów, od 5 mm do nawet 60 cm. Największy znany okaz to Phellinus ellipsoideus znaleziony w Chinach, który mierzył ponad 10 m i ważył między 400 a 500 kg.

Jednym z najbardziej znanych grzybów hub w Polsce jest pniarek brzozowy (Fomitopsis betulina), który rośnie tylko na brzozach. Został on znaleziony obok ciała zmumifikowanego człowieka sprzed około 5300 lat we włoskim lodowcu, co sugeruje, że ten gatunek huby był wykorzystywany przez długi czas w celach leczniczych.

Pniarek brzozowy ma białoszarą lub lekko brązową barwę i jest pokryty łuszczącą się skórką. Największe owocniki osiągają 10-30 cm i mają półkolisty kształt. Grzyb rozwija się pod koniec lata i jesienią, a zimą zwykle ginie. Te które obserwuje się na pniach brzozy są często już martwe i stają się korkowate.

Mimo że pniarek brzozowy jest niejadalny, posiada on zdumiewające właściwości fitochemiczne i farmakologiczne. W tradycyjnej medycynie ludowej był używany do zatrzymywania krwawienia i opatrywania ran. Współczesne badania potwierdzają, że miąższ tego grzyba ma właściwości bakteriobójcze i jest w stanie zwalczać pasożyty nicienie. Ekstrakty z grzybni są szczególnie skuteczne przeciwko gronkowcowi złocistemu (Staphylococcus aureus), bakteriom z rodzaju Brucella oraz bakteriom okrężnicy (E. coli). Postuluje się również, że pniarek brzozowy może być skuteczny w walce i prewencji chorób wirusowych, takich jak opryszczka, grypa czy SARS. Badania z zakresu onkologii sugerują też, że betulina wyizolowana z huby ma działanie przeciwnowotworowe, między innymi niszcząc błony komórkowe raka skóry.

Warto dodać, że suszone owocniki huby brzozowej były przez wieki używane do ostrzenia noży i jako podstawa do zbierania owadów. Biolodzy twierdzą, że naturalnie w miąższu grzyba żyje ponad 170 gatunków owadów oraz ponad 250 gatunków stawonogów.