Krzyżak ogrodowy – fascynujący drapieżnik z naszych ogrodów

Popularny w Polsce pająk, krzyżak ogrodowy (Araneus diadematus), to zwierzę często spotykane na terenach zielonych, które przykuwa uwagę swoim unikalnym wyglądem. Charakterystycznym elementem tego gatunku jest biały krzyż na odwłoku, który przyciąga wzrok zarówno dorosłych, jak i dzieci. Ten drapieżnik, cieszący się bliskim sąsiedztwem człowieka, tworzy sieci w niedostępnych zakątkach, używając do tego celu wytworów z kądziołków przędnych. W ten sposób łapie swoje ofiary – różnego rodzaju owady.

Charakterystycznym atrybutem krzyżaka ogrodowego jest biały krzyż na odwłoku, który może osiągać nawet 18 mm długości. Jest to jeden z największych pająków występujących w Polsce. Sam odwłok tego gatunku jest duży i masywny o trójkątnym kształcie zwężającym się ku tyłowi. Głowotułów krzyżaka jest brązowy, pokryty gęstymi włoskami i ze wzgórkiem ocznym, który jest wyraźnie widoczny. Odnóża u pająka są różnorodne – mogą być cienkie, długie, masywne, grube, krótkie, owłosione w różnym stopniu, z twardym lub miękkim włosiem, prześwitujące lub prążkowane. Samice są zazwyczaj większe od samców, a spotykane osobiście mogą mierzyć nawet do 20 mm. Samce natomiast osiągają wielkość od 6 do 9 mm.

Krzyżak ogrodowy charakteryzuje się budową dużych, promieniście rozmieszczonych sieci o średnicy dochodzącej do 45 cm. Dzięki nim pająk jest w stanie polować na swoje ofiary. Technika polowania polega na czatowaniu w rogu sieci i oczekiwaniu na owada, który wpadnie w sidła. Po złapaniu ofiary pająk szybko ją owija siecią i wbija jadowite zęby, paraliżując ofiarę. Potem czeka, aż ofiara przestanie się ruszać, wysysa jej wnętrzności i zostawia niewielkiego wartościowego pancerzyka. Warto zauważyć, że krzyżak ogrodowy to gatunek pospolity i licznie występujący w Polsce.

Preferowane przez krzyżaka środowisko to zarośla, skraje lasów, łąki czy pola uprawne. Można go również spotkać na terenach nieużytkowanych. Na terenie Europy, od wysp brytyjskich po Ural, jest to gatunek powszechnie występujący. Przywędrował również do Ameryki Północnej razem z europejskimi osadnikami. Jego zdobyczami padają głównie latające owady, takie jak różne gatunki much.

Okres zimy to dla krzyżaka czas próby. To wtedy szuka odpowiedniego miejsca do przezimowania, zwykle ciemnych, wilgotnych i rzadko odwiedzanych przez człowieka. Jeśli pająkowi uda się przetrwać zimę, budzi się na nowo w marcu lub kwietniu, gotowy do budowy kolejnej sieci i walki o przetrwanie gatunku.